Gizli Bir Yaşam - A Hidden Life (2019)
Yönetmen: Terrence Malick
Oyuncular: August Diehl, Valerie Pachner, Michael Nyqvist
Ödüller: Cannes F.F. - François Chalais Ödülü
Bence: Days of Heaven (1978) ve İnce Kırmızı Hat (1998) ve Hayat Ağacı (2011) ile tanınan Tarrence Malick son iki filmiyle beklentileri karşılayamamıştı ancak Malick’in dönüşü güçlü olmuş. Gizli Bir Yaşam, 2. Dünya Savaşı esnasında Nazi İdeolojisi Avusturya’nın damarlarına sızmışken Hitler’e bağlılık yemini etmeyen Avusturyalı Franz Jägerstätter’ın gerçek hikayesini beyaz perdeye taşıyor. Film, Franz tutuklu yargılanırken karısıyla birbirlerine yazdıkları mektuplar üzerinden kurgulanmış ve tüm şiirselliğine rağmen gerçekle olan bağını çok önemsiyor. Doğadan ögeler kullanmak, tartışmada inanç perspektifine alan açmak, şiirsel bir tını barındırmak gibi Malick anlatısının karakteristik özelliklerine Gizli Bir Yaşam’da rastlamak mümkün.
Malick’in anlatı perspektifi; hezeyan içindeki toplumun baskısı, siyasi ve dini otorite beraberliğiyle dayatılan toplumsal ödevler bir taraftayken bu kampın karşısına aile, bireysel inanç ve öznelliği koyuyor... Gizli Bir Yaşam’ın; bugünün küresel sorunlarına temel oluşturan popülist, köktenci, devletçi, dışlayıcı rüzgâra karşı bir tavır oluşturduğu ve izleyiciyi kendisine katılmaya iknaya çalıştığını söylemek mümkün.
Filmin tarihsel gerçeklerle bağını kuran mektupların diğer ayağında Franz’ın karısı olması, Malick’in Franz bir “hain” olarak yargılanırken köyün ahalisinin çifte bakışını - bizim bugün mahalle baskısı dediğimiz kavramı - sorgulamasını sağlamış. Malick’in filmi, imecenin varoluş yok oluş arasındaki ince çizgiyi belirlediği bir cemaatte mahalle baskısına direnip kolları sıvayan Franziska’yı da Franz kadar kahramanlaştırıyor. Gizli Bir Yaşam’a göre tarihteki savaş kahramanları en çok düşman vuran keskin nişancılar ya da en çok öteki haklayan cengaverler değil; tüm baskılara rağmen eğilmeyen, akılı toplumsal akıl ya da konformizm uğruna rafa kaldırmayan ve ahlakından taviz vermeyenler...
“Hakikat ile savaşmayacaklar, sadece onu görmezden gelecekler...”
Gizli Bir Yaşam, bu yılın en iyi yönetmenlik performanslarından, en güçlü sinematografik dillerinden birine sahip filmlerinden biri… Belki en iyi filmlerinden de biri, ancak hikayesinin müsaade ettiğinden fazla uzun… Kendine zararı dokunacak kadar uzun...
Gizli Bir Yaşam, gerçekle bağına verdiği değeri göstermek için Almanya’da Nazilerin yükselişi döneminden gerçek görüntülerle açılıyor. Huzurlu ve gündelik dertlerle sınırlı hayat zorunlu askerlikle toplanıp, “halkın ordusunun” genişletilmesi için köylülere ve işçilere öldürmeyi ve ölmeyi öğreten Nazi askeri eğitim kamplarına gönderilen erkek yığınlarıyla filmin yumuşak atmosferi dağılıyor. Malick dönemin hastalıklı toplumundan gelen baskılara ve zehirli atmosferine büyük bir dirayetle direnen Franz ile Franziska’nın duruşlarının doğruluğunu sinema diline dökmek için kamerasının kilitlerini açmış ve kurguda da anayolun dışına çıkmış. Atlamalı kurgunun yanında Avusturya kırsalının doğal eğimi ile kamerası arasında roll sayesinde bir birlik sağlamış; Franz ile Franziska çiftini dünya yamulsa da kadrajın ortasında dosdoğru gösteriyor. Yeşil Avusturya dağlık kırsalının doğasını – sisini, yumuşak tepelerini, yemyeşilini- filminde öge olarak kullanmış. Film, göçmenlik konusunda da bir perspektif ortaya koyuyor; bugün ile bağ kuruyor ve açıkça taraf tutuyor.
“ Deccal çok akıllıdır; kandırmak için kişinin erdemlerini kullanır”
Gizli Bir Yaşam, hastalıklı ve yayılmacı fikirlerle oluşan habis toplumsal savrulmaların şiddetini azaltmakta bireysel inancın bir rolü olabileceğini düşünüyor. Din, organize din, militarizm ve otoriter devlet arasındaki bağ üzerine tartışıyor: Din adamları ve Franz arasındaki ilişki ile Avrupaların Büyük Pedro dedikleri bizim buralarda Deli Pedro diye bilinen Rus Çarı I. Pedro’yu da hatırlatarak “kilise çanlarını mermi yapmak için eritiyorlar” diyerek organize din ile inanç arasında yaptığı ayrımı netleştiriyor. Bitirirken tekrar etmekte fayda var; Gizli Bir Yaşam fazla uzun…
Puan:
Puanlama, 10 üzerinden yapılmıştır ve tamamen kişisel tercihlere dayanmaktadır. Notun belirlenmesi için kullanılan kriterler tamamen keyfi bir biçimde oluşturulmuş ve bu kriterlerin ağırlıklandırılmasında da benzer bir metodoloji kullanılmıştır. Puanlar, kategoriktir.
Fragman
Siz ne Düşünüyorsunuz? Filmle ilgili tartışma sayfasına ulaşmak için tıklayınız.
Çok seslilik her zaman daha iyi!
